Nacionalizmi dhe Internacionalizmi

Story Painter – Jacob Lawrence

Joshua Moufawad-Paul

Le t’ia nisim me një tension dialektik: proletariati, duke qenë klasë internacionale, nuk ka komb; në të njëjtën kohë proletariati kudo është i përfshirë në kombe – madje prandaj ekzistojnë kombet. Që të jemi më të saktë, kapitalizmi prodhon një situatë globale në të cilën proletariati ka një destin të përbashkët (pra është një klasë punëtore ndërkombëtare e aftë të bashkohet kundër kapitalizmit ndërkombëtar), por gjithsesi proletariati shfaqet në situata konkrete të kombeve, bile dhe kombeve që parazitojnë mbi kombe të tjera, sepse kapitalizmi global nuk është një shtet botëror por më shumë përngjet me një shumësi shtetesh – disa prej të cilave janë imperialiste, disa janë shtete uzurpatore, disa periferike, e shumë prej tyre kanë disa prej karakteristikave të sipërpërmendura. Kështu që proletariati në njërën anë duhet të lëvizë drejt një pozicioni të bashkimit me të ngjashmit e tij anembanë, por nga ana tjetër nuk mundet t’i shpëtojë faktit se ekziston i kornizuar në rrethana tepër konkrete. Në këtë situatë rruga e një lëvizjeje revolucionare nuk mundet thjesht të ndjekë diktatet e një tjetër lëvizjeje; se po të ndodhë kështu njerëzit që jetojnë në një komb, do mund të gjendeshin të shtypur, madje edhe nga punëtorët e kombit tjetër.

Pamundësia për ta zgjidhur këtë tension i ka çuar disa komunistë në gabime të mëdha: nga një anë nëse fokusohesh shumë te fakti që proletariati është një klasë ndërkombëtare që ndonjëherë ekziston jashtë historisë dhe nuk është zhvilluar prej rrethanave partikulare, konkrete, mund të përfundosh në shovinizëm kolonial; e nga ana tjetër nëse përqendrohesh shumë te dallimet dhe te ideja që popujt në vende të ndryshme nuk kanë asgjë të përbashkët dhe që secila situatë duhet të trajtohet si komplekse dhe unike, rrezikon të përfundosh në kulturalizëm kombëtar.

Djali dhe vajza e pasanikut

Bildnis der Journalistin Sylvia von Harden, 1926 – Otto Dix

Çdo ditë shkoj të fitoj bukën e gojës

Në pazarin ku shesin gënjeshtra

Do zoti

Dhe gjej një vend nga an’e shitësve

Bertolt Brecht – Hollywood

U ula të shkruaj me ide të qartë në kokë, një analizë për privatizimin e çuditshëm të llotarisë kombëtare në Tiranë, si dhe për privatizimin e rrjetit të distribucionit të energjisë elektrike në Kosovë, dy fenomene të papranueshme nga cilado normë politike e ekonomike, dy privatizime të monopoleve publike që si pasojë do të sjellin të dyja zgjerim të hendekut a honit që ndan shqiptarët e pasur nga ata që nuk kanë kohë të dinë se janë të varfër. Mora do raporte e do shifra, do shënime prej ekonomistëve që lexoj, e bash kur hyra në internet për t’u konsultuar me gazetat për dy privatizimet respektive, më dalin përpara dy lajme, të dyja të botuara në gazeta tepër serioze të nivelit udhëheqës sa i përket shitjeve (meqë kemi vendosur që kush shet – udhëheq).

Lajmi i parë, që të mos zgjatem, vdekja e një tjetër minatori në galeritë e minierave ilegale në Bulqizë. Revolta tashmë është rreshkur, është bërë trishtim. Ngjet si fatkeqësi, edhe pse është veç krim, drejtpërdrejti krim. Lajmi i dytë, po në këtë gazetë udhëheqëse, kish të bënte me pushimet e djalit të pronarit të gazetës, një farë rioshi që në fotografinë e vendosur online, shullëhej nën diellin e plazhit në Ibiza.

Moskokëçarjet për Mitrovicën

Honor Pythagoras, 1964 - Alfred Jensen

Pavëmendja e opinionit publik mbi tragjedinë e pandërprerë të shqiptarëve që jetojnë në veri të lumit Ibër, apo soditja e Mitrovicës nga larg – si një vend i mjerë e i përtejmë ndaj të cilit s’kemi ndonjë detyrim përveçse t’i dedikojmë dy-tre komente të cekëta gjatë kohës që shohim lajmet – përbën një shfaqje interesante të dukurisë politike që në përgjithësi do të mund të quhej “konformizëm”, apo pranim i sundit si realitet objektiv, në një formë të dhënë. Ky (mos)reagim i publikut në fakt përputhet me linjën politike që ndjekin hierarkitë e pushtetit, e ky botëkuptim nuk e ka patur të vështirë të bëhet hegjemonik ndër shqiptarë (edhe pse në dëm të tyre).

“Të mos e vrasësh mendjen për shqiptarët” është paradigma e pushtetit ndërkombëtar që e kthen përmbys dynjanë kur rrihet ndonjë serb – pavarësisht kontekstit, ndërkohë që shfaqet i habitur e i indinjuar kur shqiptarit në mes të qytetit i vendoset tritoli në shtëpi, i merret jeta e i dhunohen fëmijët. Ky standard i dyfishtë shfaqet edhe në qëndrimin “konstruktiv” që u mbajt kur u arrestuan punonjësit e Ministrisë së Brendshme të Serbisë në mes të Kosovës, të cilët shumë shpejt u liruan që të mos mërzitej shefi i tyre Ivica Daçiç, dikur beniamin i Sllobos famëkeq. Ndërsa serbët mbajtën në gjendje arresti (pa arsye, siç u shprehën dhe monitorues të Amnisty Int.) një sindikalist shqiptar për më shumë se një muaj, arrestuan policë të Kosovës e ish-pjesëtarë të UÇK-së pa teklif, organizojnë zgjedhje e mbajnë në këmbë strukturat paralele në Kosovë të cilat veprojnë haptazi edhe pse ilegale, pa u përballur me ndonjë presion a sanksion të mirëqenë.